Nauka otwarta, czyli prawdziwsza. Dlaczego nauka powinna być otwarta?

Słowa kluczowe: otwarta nauka, replikacja, prerejestracja, kryzys replikacyjny

Abstrakt

W tekście przedstawiam ewolucję w opisywaniu wyników i prowadzenia badań, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii otwartości i rzetelności. Opisuję, jak w ciągu ostatnich lat nastąpiła znacząca zmiana w normie publikowania badań, zainicjowana przez tzw. kryzys replikacyjny – niemożność odtworzenia publikowanych wyników. Jako rozwiązanie wskazuje się otwartość naukową – transparentność procesu badawczego, udostępnianie danych, a także prerejestracji badań. Dzięki temu można zwiększyć zaufanie do wyników badań, poprawić ich jakość i ułatwić weryfikację. Postępowanie takie nie tylko zwiększa rzetelność badań, ale także przynosi korzyści samym naukowcom. Pozwala im czuć się bezpieczniej, podejmować bardziej ryzykowne badania i skupić się na jakości, a nie liczbie publikacji.

Bibliografia

BABBAGE, C. (1830). Reflections on the Decline of Science in England, and on Some of Its Cause. London: B. Fellowes.

BAKAN, D. (1966). The test of significance in psychological research. Psychological Bulletin, Vol. 66, s. 423–437.

BRUMFIEL, G. (2012). Neutrinos not faster than light. Nature [online]. nature.2012.10249. [Dostęp 7.08.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.1038/nature.2012.10249.

CAMERER, C.F. i in. (2016). Evaluating replicability of laboratory experiments in economics. Science, Vol. 351, s. 1433–1436.

FORBES, H.J., TRAVERS, J.C. & JOHNSON, J.V. (2023). Supporting the replication of your research. W: Forbes H.J., Travers J. C., Jenee Vickers Johnson (red.). Research Ethics in Behavior Analysis [online]. Elsevier, s. 237–262. [Dostęp 7.08.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.1016/B978-0-323-90969-3.00003-7.

HORTON, R. (2015). Offline. What is medicine’s 5 sigma? The Lancet, Vol. 385, s. 1380.

LAKENS, D. (2019). The Value of Preregistration for Psychological Science. A Conceptual Analysis [online]. Preprint. [Dostęp 7.08.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.31234/osf.io/jbh4w.

MORRELL, K. & LUCAS, J.W. (2012). The replication problem and its implications for policy studies. Critical Policy Studies, Vol. 6, s. 182–200.

Open Science Collaboration. Estimating the reproducibility of psychological science. (2015). Science, Vol. 349, aac4716.

PROTZKO, J. i in. (2023). High replicability of newly discovered social-behavioural findings is achievable. Nat Hum Behav, Vol. 8, s. 311–319.

SIMMONS, J.P., NELSON, L.D. & SIMONSOHN, U. (2011). False-Positive Psychology. Undisclosed Flexibility in Data Collection and Analysis Allows Presenting Anything as Significant. Psychol Sci, Vol. 22, s. 1359–1366.

XIE, Y., WANG, K. & KONG, Y. (2021). Prevalence of Research Misconduct and Questionable Research Practices. A Systematic Review and Meta-Analysis. Sci Eng Ethics, Vol. 27, s. 41.

Opublikowane
2024-09-12