Po co humanistyce infrastruktura badawcza OPERAS?

Magdalena Wnuk

Magdalena Wnuk Instytut Badań Literackich PAN https://orcid.org/0000-0003-4129-6664

Słowa kluczowe: otwarta komunikacja naukowa, humanistyka, infrastruktury badawcze, OPERAS, OPERAS-PL

Abstrakt

Humanistyka jest dziedziną, która kultywuje różnorodne, lokalnie zakorzenione struktury wiedzy. Wielojęzyczność i lokalność humanistyki spowodowała, że wiele z jej dorobku długo pozostawało na marginesie transformacji cyfrowej, powodując jego słabą widoczność w bazach danych i niską referencyjność. Aby sprostać wyzwaniom stawianym przez współczesną komunikację naukową i systemy ewaluacji nauki, humanistyka potrzebuje sprawnej infrastruktury, która będzie przetwarzać wielojęzyczne zasoby wiedzy i udostępniać je szerokiej publiczności. Infrastruktura badawcza OPERAS odpowiada na problemy komunikacji naukowej w humanistyce, rozwijając narzędzia i usługi oparte na zasadach otwartości.

Bibliografia

ADEMA, J. (2019). Towards a Roadmap for Open Access Monographs: A Knowledge Exchange Report [online]. Zenodo. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://pure.coventry.ac.uk/ws/portalfiles/portal/23660006/Towards_a_Roadmap_for_Open_Access_Monographs_May_2019.pdf.

ANDERSON, S. (2013). What are Research Infrastructures? A Journal of Digital Humanities, 7 (1–2), s. 4–23.

BECERRIL, A., BOSMAN, J., BJØRNSHAUGE, L., FRANTSVÅG, J.E., KRAMER, B., LANGLAIS, P.C., MOUNIER, P., PROUDMAN, V., REDHEAD, C.,TORNY, D. (2021). OA Diamond Journals Study. Part 2: Recommendations [online]. Zenodo. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.5281/ZENODO.4562790.

BOSMAN, J., FRANTSVÅG, J.E., KRAMER, B., LANGLAIS, P.C., PROUDMAN, V. (2021). OA Diamond Journals Study. Part 1: Findings [online]. Zenodo. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.5281/zenodo.4558704.

BUTLER, L.A., MATTHIAS, L., SIMARD, M.A., MONGENO, P.,HAUSEIN, S. (2022). The Oligopoly’s Shift to Open Access. How For-Profit Publishers Benefit from Article Processing Charges. W: Proceedings of the Annual Conference of CAIS / Actes du congrès annuel de l’ACSI [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.29173/cais1262.

COLLINS, E.,MILLOY, C. (2012). A snapshot of attitudes towards open access monograph publishing in the humanities and social sciences – part of the OAPEN-UK project. Insights: the UKSG journal [online]. 25 (2), s. 192–197. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.1629/2048-7754.25.2.192.

Diamentowy model OA w Europie – praktyki, finansowanie, wyzwania. Raport projektu DIAMAS (2024). [online]. OPERAS-PL. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://operas.pl/2024/05/16/diamentowy-model-oa-w-europie-praktyki-finansowanie-wyzwania-raport-projektu-diamas/.

EDMOND, J. (red.), (2020). Digital Technology and the Practices of Humanities Research [online]. Open Book Publishers. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.11647/OBP.0192.

EVE, M.P. (2014). Open Access and the Humanities: Contexts, Controversies and the Future [online]. Cambridge University Press. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.1017/CBO9781316161012.

FERWERDA, E., PINTER, F., STERN, N. (2017). A Landscape Study on Open Access and Monographs: Policies, Funding and Publishing in Eight European Countries [online]. Zenodo. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.5281/zenodo.815932.

KULCZYCKI, E. (2016). Rethinking open science: the role of communication. Analele Universitatii Din Craiova, Seria Filosofie, 37 (1), s. 81–97.

KULCZYCKI, E. (red.), (2017). Komunikacja naukowa w humanistyce [online]. Wydaw. Naukowe Instytutu Filozofii UAM. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/17589/6/Komunikacja_naukowa_w_humanistyce.pdf.

LEÃO, D., ANGELAKI, M., BERTINO, A., DUMOUCHEL, S., VIDAL, F. (2018). OPERAS Multilingualism White Paper [online]. Zenodo. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.5281/zenodo.1324026.

LEONELLI, S. (2023). Philosophy of Open Science [online]. Cambridge University Press. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.1017/9781009416368.

LETKI, N. (2024). Nie jesteśmy zakładnikami punktozy. Forum Akademickie [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://forumakademickie.pl/sprawy-nauki/natalia-letki-nie-jestesmy-zakladnikami-punktozy/.

MARYL, M., BŁASZCZYŃSKA, M., SZULIŃSKA, A., RAMS, P. (2020). The case for an inclusive scholarly communication infrastructure for social sciences and humanities. F1000Research [online]. Vol. 9, 1265. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.12688/f1000research.26545.1.

MIŁKOWSKI, M. (2024). Żywcem do trumny: ewaluacja filozofii w IFiS PAN. Forum Akademickie [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://forumakademickie.pl/sprawy-nauki/zywcem-do-trumny-ewaluacja-filozofii-w-ifis-pan/.

OSIŃSKI, Z. (2024). Zmierzch starych paradygmatów? Forum Akademickie [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://forumakademickie.pl/sprawy-nauki/zmierzch-starych-paradygmatow/.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 stycznia 2024 r. zawierające zalecenia dla Komisji w sprawie promowania wolności badań naukowych w UE (2023/2184(INL)) [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2024-0022_PL.pdf.

SHAW, P., PHILLIPS, A., GUTIÉRREZ, M.B. (2023). The Future of the Monograph in the Arts, Humanities and Social Sciences: Publisher Perspectives on a Transitioning Format. Publishing Research Quarterly [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.1007/s12109-023-09937-1.

ŚWIETLIK, M. (2024). Dostęp radykalnie otwarty i etyka troski. Rozmowa z Samem O. Moorem, założycielem Radical Open Access Collective [Billet]. Otwarta Humanistyka [online]. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://doi.org/10.58079/11zol.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dz. U. 2018, poz. 1668

Zalecenie Komisji (UE) 2018/790 z dnia 25 kwietnia 2018 r. w sprawie dostępu do informacji naukowej oraz jej ochrony (2018). Dziennik Urzędowy [online]. L 134, s. 12–18. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: http://data.europa.eu/eli/reco/2018/790/oj

Zalecenie UNESCO w sprawie otwartej nauki przyjęte 23 listopada 2021 roku (2021) [online]. Polski Komitet do spraw UNESCO. [Dostęp 17.07.2024]. Dostępny w: https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/Publikacje/Otwarta_nauka-2.pdf.