Standardowe dane bibliograficzne w hybrydowych katalogach
Abstrakt
W artykule omówiono międzynarodowe standardy katalogowania i pokazano, że zasady tworzenia polskich danych bibliograficznych były i są determinowane przez międzynarodowe wytyczne. Przedstawiono ogólnie standard Resource Description & Access (RDA), a następnie wdrożone etapowo w NUKAT jego elementy. Pokazano m.in., że zmiany w terminologii, odstępstwa od tradycyjnego formułowania oznaczeń odpowiedzialności i doboru punktów dostępu w oczywisty sposób powodują, w mniejszym lub większym stopniu, odchodzenie od dotychczasowych norm i przepisów. W rezultacie rozpoczęcie stosowania zasad RDA wnosi do katalogów bibliotecznych hybrydowość, ponieważ zawierają one rekordy bibliograficzne sporządzone zarówno według standardu ISBD, jak i RDA. Zasugerowano, że pełne wdrożenie modelu RDA w powinno umożliwić udostępnienie wysokiej jakości danych bibliograficznych poza katalogiem bibliotecznym w środowisku sieciowym oraz że dane bibliograficzne powinny stać się integralną częścią sieci semantycznej.
Bibliografia
BAGIEŃSKA, Z., KOSTRZEWA, W., PALUSZKIEWICZ, A. Zasady tworzenia kartotek wzorcowych haseł opisu bibliograficznego. Warszawa: Fundacja Rozwoju UG, 1995. ISBN 83-8630-08-8.
CENTRUM NUKAT. Zmiana zasad podawania autorów/twórców w hasłach głównych (pola 100/110/111) i hasłach dodatkowych (pola 700/710/711) oraz w strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności. NUKAT-RDA. 1-2015. Obowiązuje od 1 stycznia 2015 roku. E-mail do biblio-tek współkatalogujących [online]. 12.12.2014 14:43.
CENTRUM NUKAT. Zasady podawania autorów/twórców w hasłach głównych (pola 100/110/111) i hasłach dodatkowych (pola 700/710/711) oraz w strefie tytułu i oznaczenia odpowiedzialności (rozszerzenie stosowania). NUKAT-RDA. 2-2016. Obowiązuje od 16 maja 2016 roku [online]. 2016. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w: http://centrum.nukat.edu.pl/images/baza_ustalen/79/zasada%20trzech_maj_2016_tekst.pdf.
CENTRUM NUKAT. Pola 336, 337, 338 w rekordzie bibliograficznym – zasady wypełniania [online]. 2016. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w: http://centrum.nukat.edu.pl/images/baza_ustalen/92/pola%203XX_2016.pdf.
CENTRUM NUKAT. Zmiany związane z wdrażaniem zasad RDA w katalogu NUKAT [online]. 2017. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w: http://centrum.nukat.edu.pl/images/baza_ustalen/133/Zmiany%20zwi%C4%85zane%20z%20wdra%C5%BCaniem%20zasad%20RDA%20w%20katalogu%20NUKAT_02012018.pdf.
CENTRUM NUKAT. Koniec okresu przejściowego. E-mail do bibliotek współkatalogujących [online]. 17.01.2018 14:48.
CLARKE, R.I. Breaking records: the history of bibliographic records and their influence in conceptualizing bibliographic data. Cataloging & Classification Quarterly [online]. 2015, 53, 3–4, s. 286–302. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w doi: 10.1080/01639374.2014.960988.
CONNERS, D. A ghost in the catalog: the gradual obsolescence of the main entry. The Serials Librarian. [online]. 2008, Vol. 55 (1/2), s. 85–97. [Dostęp 10.02.2018]. Dostępny w doi: 10.1080/03615260801970790.
GAJOWNICZEK-WOŹNIAK, M., KOSEK, J., KSIĄŻCZAK, M., PALUSZKIEWICZ, A., SANE-TRA, K., ŚNIEŻKO, L. Hasła osobowe, korporatywne i tytułowe: zasady sporządzania rekordów kartoteki haseł wzorcowych. Warszawa: Wydaw. SBP, 1999. ISBN 83-87629-26-X.
GALEFFI, A. i in. Statement of International Cataloguing Principles (ICP) [online]. International Federation of Library Associations and Institutions. 2016 ed. with minor rev., 2017, s. 1–21. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w: https://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/icp/icp_2016-en.pdf.
GŁOWACKA, T. Kartoteka wzorcowa języka KABA: stosowanie w katalogowaniu przedmiotowym. Warszawa: Wydaw. SBP, 1997. ISBN 83-85778-86-1.
FRANKE, J. Recenzja: Formatu MARC 21 rekordu bibliograficznego dla książki. Wyd. 4. Przegląd Biblioteczny 2017, r. 85, z. 3, s. 371–392. ISSN 0033-202X.
HUNT, S. RDA: an innovation in cataloguing [online]. Insights, 2013, 26(2), pp.185–189. [Do-stęp 15.02.2018]. Dostępny w doi: 10.1629/2048-7754.69.
ISBD – International Standard Bibliographic Description [online]. Consolidated Ed., 2011. [Do-stęp 10.01.2018]. Dostępny w: https://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/isbd/isbd-cons_20110321.pdf.
KOSEK, J., BURAKOWSKA-NIEZGODA, E., PALUSZKIEWICZ, A., LENARTOWICZ, M. Katalogowanie książek i wydawnictw ciągłych w formacie USMARC: poradnik. Warszawa: Wy-daw. SBP, 1997. ISBN 83-85778-77-2.
LENARTOWICZ, M., PALUSZKIEWICZ, A. Format USMARC rekordu bibliograficznego dla książki. Warszawa: Wydaw. SBP, 1997. ISBN 83-85778-76-4.
LENARTOWICZ, M. Przepisy katalogowania książek. Cz. 1. Opis bibliograficzny. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1983. ISBN 83-00-00590-0.
MAURER, M.B., PANCHYSHYN, R.S. Understanding the why: a case study in managing the RDA implementation, Cataloging & Classification Quarterly [online]. 2014, 52, 3, s. 259–284. [Dostęp 10.01.2018]. Dostępny w doi: 10.1080/01639374.2013.859644.
MAXWELL, R.L. Maxwell's Handbook for RDA: explaining and illustrating RDA: Resource De-scription and Access using MARC 21. London: Facet Publishing, 2014. ISBN 978-1-85604-832-3.
PADZIŃSKI, A. Stosowanie polskich norm w zautomatyzowanych katalogach bibliotecznych. Warszawa: Wydaw. SBP, 2000. ISBN83-87629-47-2.
PALUSZKIEWICZ, A. Format USMARC rekordu kartoteki haseł wzorcowych: zastosowanie w Centralnej Kartotece Haseł Wzorcowych. Warszawa: Wydaw. SBP, 1999. ISBN 83-87629-35-9.
PANCHYSHYN, R.S., PARK, A.L. Resource Description and Access (RDA) database enrich-ment: the path to a hybridized catalog. Cataloging & Classification Quartely [online]. 2015, 53 (2), s. 214–233. [Dostęp 07.01.2018]. Dostępny w doi: 10.1080/01639374.2014.946574.
RDA Toolkit [online]. 2010, s. 0.3.1. [Dostęp 1.02.2018]. Dostępny w: https://access.rdatoolkit.org/.
Statement of International Cataloguing Principles (ICP) [online]. International Federation of Li-brary Associations and Institutions, 2009. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w: https://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/icp/icp_2009-en.pdf.
Statement of Principles adopted by the International Conference on Cataloguing Principles, Paris, October 1961 [online]. International Federation of Library Associations and Institutions. [Dostęp 8.01.2018]. Dostępny w: https://www.ifla.org/files/assets/cataloguing/IMEICC/IMEICC1/statement_principles_paris_1961.pdf.
ŚNIEŻKO, L. Kilka słów o Europejskiej Grupie ds. RDA. Tytuł Ujednolicony: wokół katalogu centralnego NUKAT [online], 2016, 4(21), s. 28-29. [Dostęp 12.04.2018]. Dostępny w: https://issuu.com/nukat/docs/tu_21_strony.
ŚNIEŻKO, L. Relacje bibliograficzne w RDA. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy [online]. 2013, nr 4, s. 84–95. [Dostęp 10.01.2018]. ISSN 2084-5464. Dostępny w: https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/100887/edition/94941/content?ref=desc.
TILLET, B.B. RDA, or, The long journey of the catalog to the digital age. JLIS.it [online]. 2016, Vol. 7, No. 1, s. 7–24. [Dostęp 10.01.2018]. ISSN 2038-1026. Dostępny w: https://www.jlis.it/article/view/11643/10847.
WOŹNIAK, J. (red.). Kartoteka wzorcowa języka KABA. Cz. 1, Nazwy własne. Warszawa: Wydaw. SBP, 1994. ISBN 83-85778-21-7.