Problem archiwizacji internetu w kontekście egzemplarza obowiązkowego : sytuacja w Polsce i wybranych krajach europejskich
Abstrakt
W artykule przedstawiono obowiązujące w Polsce i innych krajach przepisy prawne i przyjęte rozwiązania odnoszące się do możliwości archiwizowania zawartości internetu przez biblioteki narodowe oraz związane z tym wyzwania i problemy. Uprawnionym bibliotekom powinny być przekazywane publikacje o charakterze utworu zamieszczone w sieci. Nie jest to powszechnie przestrzegane, gdyż ta zasada nie została w polskim prawie wyraźnie wyartykułowana. Wobec rosnącego znaczenia komunikacji w środowisku cyfrowym, zwłaszcza komunikacji naukowej, w tworzonych przez biblioteki narodowe archiwach krajowego piśmiennictwa powstaje poważna luka. Problem ten powinien zostać rozwiązany w nowych przepisach o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych.
Bibliografia
ALTENHÖNER R., JUNGER U., SCHWENS U. Innovation as a strategic choice at the Deutsche Nationalbibliothek. International Federation of Library Associations and Institutions 2014, Vol. 40, No. 3, s. 195–201; doi: 10.1177/0340035214545576.
BURBA, A. Egzemplarz obowiązkowy. W stronę racjonalizacji systemu. Biblioteka Analiz 2012, nr 4, s. 16. ISSN 1509-1589.
DE BEER, M., VAN DER MERWE M., BALL L., FOURIE I. Legal deposit of electronic books – a review of challenges faced by national libraries. Library Hi Tech 2016, Vol. 34, Iss. 1, s. 88–103. ISSN: 0737-8831.
DEGERSTEDT S., PHILIPSON J. Lessons Learned from the First Year of E-Legal Deposit in Sweden: Ensuring Metadata Quality in an Ever-Changing Environment. Cataloging & Classification Quarterly 2016, Vol. 54, No. 7, s. 468–482; doi: 10.1080/01639374.2016.1197170.
DERROT S., KOSKAS M. My Fair Metadata: Cataloging Legal Deposit Ebooks at the National Library of France. Cataloging & Classification Quarterly 2016, Vol. 54, Iss. 8, s. 583–592; doi: 10.1080/01639374.2016.1240130.
DZHIGO, A. Preserving Russia's Digital Cultural Heritage: Acquisition of Electronic Documents in Russian Libraries and Information Centers, Slavic & East European Information Resources 2013, Vol. 14, Iss. 2–3, s. 219–223; doi: 10.1080/15228886.2013.819563.
Federal’nyj zakon ot 29.12.1994 N 77-F3 (red. ot 03.07.2016) „Ob obâzatel’nom èkzemplâre dokumentov” [online]. [Dostęp 04.04.2017]. Dostępny w: http://www.consultant.ru/cons/cgi/online.cgi?req=doc&base=LAW&n=201230&fld=134&dst=1000000001,0&rnd=0.8853743766229502#0.
JANUSZKO-SZAKIEL, A. Długoterminowa archiwizacja zasobów cyfrowych – program dla polskich bibliotek. Przegląd Biblioteczny 2011, nr 2, s. 211–230. ISSN 0033-202X.
JANUSZKO-SZAKIEL, A. Nowy wymiar zabezpieczania elektronicznych zasobów Biuletyn EBIB [online]. 2010, nr 6 (115). [Dostęp 14.03.2017]. ISSN 1507-7187. Dostępny w: http://www.ebib.pl/2010/115/a.php?januszko.
Karta w sprawie ochrony dziedzictwa cyfrowego, Konferencja Generalna UNESCO, 32 sesja: 2003, rezolucja nr 42 z dnia 15 października 2003 [online]. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. [Dostęp 11.03.2017]. Dostępny w: https://www.archiwa.gov.pl/pl/zarzadzanie-dokumentacja/dokument-elektroniczny/687-karta-unesco.
KOWALIK, W. Czy można zamknąć internet w bibliotece? [online]. 13 stycznia 2015. [Dostęp 15.03.2017] Dostępny w: http://ekultura.org/czy-mozna-zamknac-internet-w-bibliotece/.
KWIATKOWSKA-ŽÁK, K., ŽÁK, P. Webarchiv – czeski projekt archiwizacji publikacji internetowych. Biuletyn EBIB [online]. 2009, nr 7 (107). [Dostęp 12.03.2017]. ISSN 1507-7187. Dostępny w: http://www.ebib.info/2010/107/a.php?kwiatkowska_zak.
LARIVIERE, J. Guidelines for Legal Deposit Legislation [online]. UNESCO 2000. [Dostęp 11.03.2017]. Dostępny w: http://www.ifla.org/publications/guidelines-for-legal-deposit-legislation.
MENDRUŃ, R. Egzemplarz obowiązkowy a zasoby elektroniczne [online]. Polska Izba Książki, 2013. [Dostęp 13.03.2017]. Dostępny w: http://www.pik.org.pl/komunikaty/90/egzemplarz-obowiazkowy-a-zasoby-elektroniczne-kwiecien-2013.
MICHALAK, P., LANGE, K. Archiwizacja stron internetowych szkół wyższych, instytucji naukowych i kulturalnych. Referat wygłoszony na XIV Ogólnopolskiej Konferencji Sekcji Archiwistów Instytucji Naukowych i Kulturalnych w Legnicy dnia 8.09.2006 roku [online]. [Dostęp 15.03.2017]. Dostępny w: http://archiwum.amu.edu.pl/publikacje.html.
NALEWAJSKA, L. Archiwizowanie stron internetowych w krajach nordyckich. Biuletyn EBIB [online]. 2012, nr 1 (128). [Dostęp: 14.03.2017]. ISSN 1507-7187. Dostępny w: http://www.nowyebib.info/images/stories/numery/128/128_nalewajska.pdf.
NATIONAL LIBRARY OF AUSTRALIA. Ochrona dziedzictwa cyfrowego Zalecenia. Warszawa : Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2003. ISBN 83-89115-22-0.
NOWINA-KONOPKA, M. Problematyka zarządzania informacją w procesie archiwizacji zasobów Internetu. Media – Kultura – Komunikacja Społeczna 2014, t. 10, nr 1, s. 31. ISSN 1734-3801.
PETRUSENKO, T., KIR’ÂNOVA, I. A., ÈJDEMILLER, I. V. Tendencii i perspektivy razvitija sistemy obâzatel’nogo èkzemplâra v Rossii: problemy i praktika komplektowaniâ. Bibliotekovedenie 2012, nr 3, s. 32–39.
Program digitalizacji dóbr kultury oraz gromadzenia, przechowywania i udostępniania obiektów cyfrowych w Polsce 2009–2020 [online]. Narodowe Centrum Kultury 2009. [Dostęp 12.03.2017]. Dostępny w: http://www.nck.pl/baza-badan/302378-2009-program-digitalizacji-dobr-kultury-oraz-gromadzenia-przechowywania-i-udostepniania-obiektow-cyfrowych-w-polsce-2009-2020-3/.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dn. 6 marca 1997 w sprawie wykazu bibliotek uprawnionych do otrzymywania obowiązkowego egzemplarza poszczególnych rodzajów publikacji oraz zasad i trybu ich przekazywania. Dz.U. 1997, nr 29, poz. 161.
SAHAROV, N.A. Važnaâ zakodatel’naâ iniciativa (zakonoproekt „O vnesenii izmenenij v Federal’nyj zakon „Ob obâzatel’nom ѐkzemplâre dokumentov”). Bibliotekovedenie 2015, nr 4, s. 17–20.
SHVEIKY, R., BAR-ILAN, J. National Libraries' Traditional Collection Policy Facing Web Archiving. Alexandria 2013, Vol. 24, No. 3, s. 37–72; doi: 10.7227/ALX.0001.
ŚLASKA, K., WASILEWSKA, A. Archiwizacja Internetu – sytuacja w polskim prawie z punktu widzenia bibliotekarzy. Biuletyn EBIB [online]. 2012, nr 1 (128). [Dostęp: 13.03.2017]. ISSN 1507-7187. Dostępny w : http://www.nowyebib.info/images/stories/numery/128/128_slaska.pdf.
STEPHENS, A., GIBBY, R. National Implementations of Electronic Legal Deposit. Alexandria 2011, Vol. 22, Iss. 1, s. 53–67; doi: 10.7227/ALX.22.1.6.
Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne [online]. Dz.U. 2005, nr 64, poz. 565 [dostęp 14.03.2017] Dostępny w: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20050640565.
Ustawa z dnia 7 listopada 1996 roku o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych. Dz.U. 1996, nr 152, poz. 722.
WITCZAK, D., SOBKOWIAK, K. Problemy przechowywania danych cyfrowych w bibliotekach. Biblioteka i Edukacja [online]. 2014, nr 5. [Dostęp 12.03.2017]. Dostępny w: http://www.bg.up.krakow.pl/newbie/index.php/bie/article/view/70.
