Zmierzyć niemierzalne – pomiar satysfakcji użytkowników oraz badanie wpływu i wartości bibliotek akademickich
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie modelu kompleksowego i wielostronnego opisu oraz oceny funkcjonowania bibliotek szkół wyższych. Model ten składa się z trzech kluczowych elementów: wykorzystanie danych statystycznych i wskaźników funkcjonalności, badanie satysfakcji użytkowników oraz badanie wpływu i wartości bibliotek. Wprowadzenie nowych uregulowań organizacyjno-prawnych, które wynikają z Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, skłania do sięgania po narzędzia umożliwiające dokonanie ewaluacji funkcjonowania jednostek składowych uczelni. W nowej ustawie można odnaleźć jedynie ubogie zapisy odnośnie obecności bibliotek w strukturach uczelni, co niesie ze sobą wiele wątpliwości i obaw dotyczących przyszłości bibliotek akademickich. Dostarczanie władzom zwierzchnim dowodów na to, że biblioteki są instytucjami przydanymi i potrzebnymi oraz działają w sposób rentowny i wydajny, będzie stanowiło ważne zadanie dla bibliotek, nie tylko w początkowym okresie wdrażania wytycznych wynikających z zapisów nowej ustawy.
Bibliografia
BABBIE, E.R. Podstawy badań społecznych, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2008. ISBN 9788301151553.
DERFERT-WOLF, L. Badanie wpływu i wartości bibliotek akademickich – narzędzia, pomiar, dobre praktyki. W: SIDOR, M. (red.). Biblioteka przyszłości – wyzwania – trendy – zagrożenia. Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania bibliotekami uczelni wyższych. Nowy Sącz: Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University, 2018, s. 289–306. ISBN 9788388421976.
DERFERT-WOLF, L. Wprowadzenie do analizy funkcjonowania bibliotek naukowych. W: SZMIGIELSKA, T.U. (red.). Standardy w bibliotekach naukowych. Stan obecny i przyszłość, Warszawa: Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, 2007, s. 115–132. ISBN 9788389437693.
DERFERT-WOLF, L. Wskaźniki funkcjonalności i statystyka biblioteczna – normy międzynarodowej, krajowe i sprawozdawczość GUS. W: V Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej „Znaczenie i badania jakości w bibliotekach”, Łódź/ Rogów, 13–15 czerwca 2012. Łódź: Biblioteka Politechniki Łódzkiej, 2012, s. 23–39. ISBN 9788392030287.
DERFERT-WOLF, L., SOBIELGA, J., STRZELCZYK, E., ZAWAŁKIEWICZ, A. Ogólnopolskie badania satysfakcji użytkowników bibliotek szkół wyższych w 2017 r. – raport. W: Analiza Funkcjonowania Bibliotek [online]. Warszawa, 2018. [Dostęp 10.07.2019]. Dostępny w: http://pliki.sbp.pl/afb/afbn/new/Sprawozdanie_akademickie_2018.pdf.
DERFERT-WOLF, L. (oprac.). Badanie społecznego i ekonomicznego wpływu bibliotek publicznych. Przegląd metod i praktyk stosowanych w świecie [online]. Warszawa: Wydaw. SBP, 2018. [Dostęp 10.07.2019]. Dostępny w: http://pliki.sbp.pl/afb/BADANI_1.pdf.
DUBISZ, S. (red.). Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 4. T–Z. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2003. ISBN 8301138688.
GŁOWACKA, E. Badania wartości ekonomicznej usług biblioteczno-informacyjnych i ich wpływu na otoczenie. Biblioteka 2011, t. 15 (24), s. 217–230. ISSN 1506-3615.
GŁOWACKA, E. Badanie społecznego i ekonomicznego oddziaływania bibliotek akademickich. W: WOJCIECHOWSKA, M. (red.). Zarządzanie jakością w bibliotece. Warszawa: Wydaw. SBP, 2017, s. 23–35. ISBN 97864203855.
GŁOWACKA, E. Cele i kierunki oceny jakości bibliotek. W: V Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej „Znaczenie i badania jakości w bibliotekach”, Łódź/ Rogów, 13–15 czerwca 2012. Łódź: Biblioteka Politechniki Łódzkiej, 2012, s. 7–20. ISBN 9788392030287.
GŁOWACKA, E. Kultura oceny w bibliotekach. Obszary, modele i metody badań jakości zasobów oraz usług biblioteczno-informacyjnych. Toruń: Wydaw. Naukowe UMK, 2015. ISBN 9788323135012.
GŁOWACKA, E. Społeczne korzyści z funkcjonowania bibliotek. Obszary, metody analizy i oceny. Przegląd Biblioteczny 2013, (4), 431–439. ISSN 0033-202X.
GÓRNY, M. Ocena efektywności udostępniania informacji w bibliotekach naukowych. Poznań: Wydaw. Naukowe UAM, 1999. ISBN 8323209952.
GRYGROWSKI, D. Zwrot nakładu z inwestowania w bibliotekę. Przegląd Biblioteczny 2014, z. 2, s. 165–188. ISSN 0033-202X.
ISO 16439:2014 Information and documentation – Methods and procedures for assessing the impact of libraries.
KĘDZIERSKA, E. Badania użytkowników bibliotek – od teorii do praktyki. W: BRZEZIŃSKA-STEC, H., ŻOCHOWSKA, J. (red.). Biblioteki bez użytkowników...? Diagnoza problemu, V Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Supraśl, 14–16 września 2015. Białystok: Wydaw. Uniwersytetu w Białymstoku, 2015, s. 183–200. ISBN 9788374314848.
OAKLEAF, M. Value of Academic Libraries: A Comprehensive Research Review and Report [online]. Chicago: Association of College and Research Libraries, 2010 [Dostęp 7.07.2019]. ISBN 9780838985687. Dostępny w: http://www.ala.org/acrl/sites/ala.org.acrl/files/content/issues/value/val_report.pdf.
POLL, R. Benchmarking in the form of performance indicators and Balanced Scorecard. W: HEANEY, M. (ed.). Library Statistics for the Twenty-first Century World: proceedings of the conference held in Montréal on 18–19 August 2008 reporting on the Global Library Statistics Project. München: K.G. Saur, 2009, s. 61–71. ISBN 9783598441677.
SOBIELGA, J., STRZELCZYK, E. Badania satysfakcji użytkowników w bibliotekach publicznych województwa dolnośląskiego. Toruńskie Studia Bibliologiczne 2017, r. 10, nr 1, s. 87–101. ISSN 2080-1807.
STOMA, M. Modele i metody pomiaru jakości usług. Lublin: Q&R Polska, 2012. ISBN 9788393460601.
STRZELCZYK, E. Jakość postrzegana jako satysfakcja użytkowników. Zagadnienia metodologiczne. W: WOJCIECHOWSKA, M. (red.). Zarządzanie jakością w bibliotece. Warszawa: Wydaw. SBP, 2017, s. 141–158. ISBN 97864203855.
SZMIGIELSKA, T.U. Standardy oceny bibliotek akademickich. Warszawa: Wydaw. SBP, 2017. ISBN 9788361464495.
SZMIGIELSKA, T.U. (red.). Standardy w bibliotekach naukowych. Stan obecny i przyszłość, Warszawa: Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, 2007. ISBN 9788389437693.
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce [online]. Dz.U. 2018 poz. 1668. [Dostęp 7.07.2019]. Dostępny w: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180001668.
WOJCIECHOWSKA, M. Ocena skuteczności działania biblioteki. Przegląd Biblioteczny 2006, z. 3, s. 319–335. ISSN 0033-202X.
ZAWAŁKIEWICZ, A. Podsumowanie wyników ogólnopolskiego badania satysfakcji użytkowników bibliotek pedagogicznych. Biuletyn Nauczycieli Bibliotekarzy [online]. 2016, nr 7, s. 38–48. Badania.[Dostęp 10.07.2019]. ISSN 2300-5955. Dostępny w: https://bnb.oeiizk.waw.pl/6-2017/9_zawalkiewicz.pdf.
