Biuletyn EBIB

EBIB dla otwartości w nauce, edukacji i kulturze – felieton

Milena Śliwińska, Marzena Marcinek — czw, 12 wrz 2024 14:23:14 +0200

Nauka otwarta, czyli prawdziwsza. Dlaczego nauka powinna być otwarta?

Adrian Dominik Wójcik — czw, 12 wrz 2024 14:44:28 +0200

W tekście przedstawiam ewolucję w opisywaniu wyników i prowadzenia badań, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii otwartości i rzetelności. Opisuję, jak w ciągu ostatnich lat nastąpiła znacząca zmiana w normie publikowania badań, zainicjowana przez tzw. kryzys replikacyjny – niemożność odtworzenia publikowanych wyników. Jako rozwiązanie wskazuje się otwartość naukową – transparentność procesu badawczego, udostępnianie danych, a także prerejestracji badań. Dzięki temu można zwiększyć zaufanie do wyników badań, poprawić ich jakość i ułatwić weryfikację. Postępowanie takie nie tylko zwiększa rzetelność badań, ale także przynosi korzyści samym naukowcom. Pozwala im czuć się bezpieczniej, podejmować bardziej ryzykowne badania i skupić się na jakości, a nie liczbie publikacji.

Po co humanistyce infrastruktura badawcza OPERAS?

Magdalena Wnuk — czw, 12 wrz 2024 15:47:51 +0200

Humanistyka jest dziedziną, która kultywuje różnorodne, lokalnie zakorzenione struktury wiedzy. Wielojęzyczność i lokalność humanistyki spowodowała, że wiele z jej dorobku długo pozostawało na marginesie transformacji cyfrowej, powodując jego słabą widoczność w bazach danych i niską referencyjność. Aby sprostać wyzwaniom stawianym przez współczesną komunikację naukową i systemy ewaluacji nauki, humanistyka potrzebuje sprawnej infrastruktury, która będzie przetwarzać wielojęzyczne zasoby wiedzy i udostępniać je szerokiej publiczności. Infrastruktura badawcza OPERAS odpowiada na problemy komunikacji naukowej w humanistyce, rozwijając narzędzia i usługi oparte na zasadach otwartości.

Znaczenie i proces certyfikacji zaufanych repozytoriów danych badawczych – MOST WIEDZY Open Research Data Catalog i certyfikat CoreTrustSeal

Piotr Krajewski, Magdalena Szuflita-Żurawska — czw, 12 wrz 2024 15:00:32 +0200

W artykule omówiono zagadnienia związane z certyfikacją tzw. zaufanych repozytoriów danych badawczych, ze szczególnym uwzględnieniem certyfikatu CoreTrustSeal, uznawanego za jeden z kluczowych standardów jakości. Proces aplikacji o certyfikat CoreTrustSeal jest szczegółowy i obejmuje gruntowną weryfikację przez ekspertów, co zwiększa zaufanie użytkowników do repozytorium oraz zapewnia długoterminową dostępność i bezpieczeństwo danych. Przykładem polskiego repozytorium spełniającego najwyższe standardy jest MOST Wiedzy Open Research Data Catalog na Politechnice Gdańskiej.

Otwarta nauka w projekcie STARS EU

Marzena Marcinek — czw, 12 wrz 2024 14:24:38 +0200

W artykule przedstawiono plany realizacji idei otwartości nauki w uczelniach zrzeszonych w sojuszu STARS EU, obejmującym dziewięć uczelni z różnych krajów Europy. Omówiono pierwszy etap realizacji projektu wspólnego repozytorium danych badawczych.

Omeka S: otwarte studium bibliometryczne

Dominik Piotrowski — czw, 12 wrz 2024 14:30:34 +0200

Celem szkicu jest prezentacja badań nad stopniem zainteresowania systemem Omeka S w środowisku naukowym, analiza jego potencjału oraz identyfikacja głównych tematów poruszanych w literaturze. Badanie miało na celu również określenie, w jakich krajach i ośrodkach badawczych system Omeka S jest najczęściej wykorzystywany oraz jakie projekty, oparte na tym oprogramowaniu opisano w literaturze. Korzystając z „prostych metod bibliometrycznych” dokonano analizy literatury wykonując kwerendy w bazie Library, Information Science & Technology Abstracts, w Katalogu Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu oraz w bazie Scopus. Następnie dane poddano analizie ilościowej oraz analizie treści. Zainteresowanie Omeka S w środowisku naukowym wykazuje tendencję wzrostową do roku 2023. Ze względu na brak wystarczających danych za rok 2024 trudno jednoznacznie stwierdzić, czy tendencja ta będzie się utrzymywać. Badanie pokazało, że autorzy publikacji pochodzą z wielu krajów, głównie z Francji i Włoch. Oprogramowanie Omeka S przyciągnęło uwagę badaczy z różnych dziedzin i dyscyplin, co przełożyło się na dużą różnorodność tematyczną analizowanych tekstów oraz szerokie zastosowanie przede wszystkim w obszarze humanistyki cyfrowej.

Menedżery bibliografii jako narzędzia wspierające proces otwartości w nauce

Edyta Sołtys — czw, 12 wrz 2024 14:49:52 +0200

Otwarta nauka obejmuje szeroki zakres inicjatyw i praktyk mających na celu zwiększenie przejrzystości prowadzonych badań, ich dostępności oraz współpracy naukowej. Menedżery bibliografii doskonale wspierają otwartość w pracy i komunikacji naukowo-badawczej, oferując funkcje, które pomagają badaczom na każdym etapie gromadzenia informacji oraz pisania tekstu naukowego. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na szeroką ofertę darmowych narzędzi typu open source do zarządzania literaturą oraz na znaczenie ich przemyślanego wyboru, zależnie od specyficznych potrzeb i wymagań użytkownika, z uwzględnieniem funkcjonalności wpływających na efektywność pracy badawczej i otwartość w nauce.

Biblioteka – uczelniany ambasador dostępności

Sylwia Krajewska — czw, 12 wrz 2024 14:33:12 +0200

Artykuł omawia proces wdrażania dostępności w Politechnice Poznańskiej w kontekście realizacji projektu Politechnika Poznańska uczelnią otwartą dla wszystkich (POWR). Podstawowy cel opracowania to wszechstronna charakterystyka roli Biblioteki PP jako uczelnianego ambasadora dostępności. Zdefiniowano stan dostosowania jednostki w okresie przed rozpoczęciem projektu oraz szczegółowo omówiono: wkład bibliotecznego członka Zespołu ds. Dostępności, ofertę projektową obejmującą bibliotekarzy, wdrożenia dostępnościowe w BPP (infrastruktura, zasoby). Przedstawiono także kierunek dalszego zwiększania dostępności w odniesieniu do złożonego wniosku projektowego.

Otwarty na... sukces?! Wywiad z dr. Maciejem Bisagą – data championem i koordynatorem ds. otwartego dostępu na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach

Maciej Bisaga, Katarzyna Dudek, Aneta Kowalska — czw, 12 wrz 2024 14:46:40 +0200

Rozmowa z dr. Maciejem Bisagą, koordynatorem ds. otwartego dostępu na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, o Dniu Danych Otwartych (DDO), drodze zawodowej, organizacji i otwieraniu danych oraz kształtowaniu się roli data stewarda na Uniwersytecie Śląskim, a także o przyszłości zawodu i ścieżce kariery data stewarda w Polsce.

Directory of Open Access Journals wspiera wieczystą archiwizację czasopism – o projekcie JASPER

Natalia Pamuła — czw, 12 wrz 2024 15:16:08 +0200

Tekst poświęcony jest prezentacji bezpłatnego projektu archiwizacji cyfrowej zainicjowanego przez DOAJ w roku 2020. Oferowany jest on wydawcom czasopism open access indeksowanym w tym serwisie, których model biznesowy nie pozwala na partycypację w komercyjnych inicjatywach archiwizacji wieczystej. Prezentacja projektu JASPER poprzedzona jest refleksją nad cyfrowym znikaniem, także tekstów naukowych, i krótkim opisem inicjatyw archiwizacyjnych.

Open Science Programme – propozycja treningu dla YUFE

Charlotte Simmat, Milena Śliwińska — czw, 12 wrz 2024 14:37:20 +0200

Komunikat przedstawia inicjatywę podjętą przez zespół z uniwersytetów zrzeszonych w Young Universities for the Future of Europe (YUFE). Zaprezentowano przebieg prac nad Open Science Programme – treningiem przygotowanym dla bibliotekarzy, a także osób wspierających działania naukowe w modelu open science. W tekście przedstawiono charakterystykę oraz krótko- i długoterminowe cele szkolenia.

Digitalizacja i udostępnienie literatury firmowej z zakresu nauk inżynieryjno-technicznych 1955–1989. Projekt Biblioteki Głównej AGH

Agata Chwastek, Grażyna Łaciak — czw, 12 wrz 2024 15:45:32 +0200

Dzień Danych Otwartych – inauguracja Tygodnia Wiedzy w Europejskim Mieście Nauki Katowice 2024

Katarzyna Dudek, Aneta Kowalska — czw, 12 wrz 2024 15:03:57 +0200

Sprawozdanie z VIII Nowego Ogólnopolskiego Forum Bibliotek Pedagogicznych

Marta Ślusarek, Marta Truszczyńska — czw, 12 wrz 2024 15:43:24 +0200

Digitalizacja dorobku naukowo-badawczego profesorów Akademii Górniczej w Krakowie w latach 1919-1945. Sprawozdanie z projektu

Agata Chwastek, Edyta Czekaj — czw, 12 wrz 2024 15:44:40 +0200